μονοσυλλαβισμός

Θεωρία περί της καταγωγής των γλωσσών, σύμφωνα με την οποία στην αρχική τους φάση οι ανθρώπινες γλώσσες αποτελούνταν από μονοσύλλαβα. Η πρώτη μνεία του μ. γίνεται στη Νέα Επιστήμη του Τζανμπατίστα Βίκο (17ος αι.) κατά τον οποίο, παρατηρώντας τη γλώσσα των νηπίων και δεχόμενοι ότι τα διαδοχικά στάδια της γλωσσολογικής εξέλιξης του ατόμου («οντογένεση») αντικατοπτρίζουν τα διάφορα διαδοχικά εξελικτικά στάδια του είδους («φυλογένεση»), μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι πρώτες γλώσσες του ανθρώπινου γένους αποτελούνταν από μονοσύλλαβα. Κατά τον 19o αι., η ταξινόμηση των γλωσσών σε μονοσυλλαβικές, συγκολλητικές, κλιτές κλπ. και η πεποίθηση ότι οι μονοσυλλαβικές γλώσσες ήταν γλώσσες των πλησιέστερα προς τη «φυσική κατάσταση» λαών και οι κλιτές των πολιτισμένων λαών, ξανάφεραν στην επιφάνεια τον μ. Υποστηρίχτηκε τότε από πολλούς ότι οι αρχέγονες γλώσσες ήταν αγραμματικές (στερούνταν δηλαδή γραμματικής), με φράσεις σχηματισμένες από μονοσύλλαβες λέξεις, και ότι αργότερα οι γλώσσες πέρασαν από μια φάση συγκόλλησης των μονοσυλλάβων σε πολυσύλλαβες λέξεις και έφτασαν τελικά, στους πιο εξελιγμένους λαούς, στη φάση των κλιτών πολυσυλλαβικών γλωσσών. Πρέπει να παρατηρήσουμε, ότι όταν η θεωρία αυτή ήταν της μόδας και, γενικότερα, όταν ήταν της μόδας η απόπειρα αποκατάστασης της μορφής των αρχαϊκών γλωσσών της ανθρωπότητας, επιστήμονες και ιστορικοί υπολόγιζαν σε λίγες χιλιετίες τη ζωή του ανθρώπου πάνω στη Γη. Οι πρόοδοι της γεωλογίας και της παλαιοντολογίας αποκάλυψαν, αντίθετα, ότι ο άνθρωπος εμφανίστηκε πριν από πολλές εκατοντάδες χιλιάδων ετών. Σήμερα, διάφορα τεχνικά ευρήματα (εργαλεία, όπλα κλπ.) που παρουσιάζουν αξιοσημείωτη εξέλιξη και κατά συνέπεια προϋποθέτουν τη χρήση γλώσσας, χρονολογούνται από 450-500 αιώνες. Εξάλλου, οι γραπτές γλώσσες που είναι γνωστές δεν είναι αρχαιότερες του 4000 π.Χ. Έτσι μπορούμε να συμπεράνουμε ότι είναι παράλογο να ελπίζουμε ότι μπορούμε να αποκαταστήσουμε με βάση τις γλωσσολογικές μας γνώσεις τη μορφή των γλωσσών που χρησιμοποιήθηκαν πριν από μισό εκατομμύριο χρόνια. Το συμπέρασμα αυτό αχρήστευσε τη θεωρία περί μ., όπως και κάθε άλλη θεωρία σχετική με τη μορφή των αρχέγονων γλωσσών.

* * *

ο γλωσσ. φαινόμενο κατά τό οποίο στη φωνολογική και μορφολογική δομή μιας γλώσσας επικρατούν οι μονοσύλλαβες λέξεις, όπως συμβαίνει, π.χ., στην Κινεζική.